Over Malawi

Landschap en natuur
Met 120.000 km2 is Malawi drie keer zo groot als Nederland. Twintig procent wordt ingenomen door het Malawi meer - Afrika's op twee na grootste meer. Malawi grenst ten noorden aan Tanzania, ten westen aan Zambia en ten zuiden en oosten aan Mozambique. De hoogste piek is ruim 3000 meter hoog en de laaglanden liggen bijna op zeeniveau. Deze grote contrasten maken dat Malawi's landschap één van de meest gevarieerde in Afrika is. Het meer, de kust en de Shire rivier die het meer draineert liggen in de Great Rift Valley (Grote Slenk). Het meer is een wonderland van schilderachtige baaien en vissersdorpen. Vanaf daar klimt een serie steile hellingen (escarpments) omhoog tot het Centraal Afrikaanse Plateau op 1500m. Dit is zacht rollend land, onderbroken door heuvels en bossen. Op nog grotere hoogte liggen Malawi's echte bergen: het Nyika plateau en de Viphya mountains in het noorden, de Dowa hooglanden in het centrum en, in het zuiden, de twee geweldige massieven van Zomba en Mulanje, met daarop centraal Afrika's hoogste piek, Sapitwa. Gehuld in bossen en onderbroken door heldere stroompjes en watervallen is dit een landschap dat je niet verwacht te vinden in Afrika.
Malawi heeft het een grote varieteit aan wilde dieren, inclusief duizenden nijlpaarden, allerlei soorten antiloop en zelfs de 'big five' (olifant, buffel, neushoorn, luipaard, leeuw), maar die laatste vind je in minder grote aantallen dan in safaribestemmingen bij uitstek zoals Tanzania of Zuid-Afrika. Hier geen afstreeplijst van dieren en konvooien van safari-jeeps en minibusjes. Wel: bijzondere safaris per boot, wandelend of per fiets, die je dicht bij de natuur brengen, vaak zonder een ander tegen te komen.
Malawi is ook een paradijs voor vogelaars en botanisten, met ongeveer 650 geidentificeerde soorten vogels in uiteenlopende habitats en alleen al 400 soorten orchidee.

Klimaat
De fietsreizen vinden plaats in het droge seizoen. In september / oktober is het behoorlijk warm aan het meer (± 30 °C), overdag plezierig warm in de bergen en ‘s nachts koel. Ook in het droge seizoen kan er in de bergachtige gebieden sporadisch neerslag vallen.

Geschiedenis en populatie
Met ongeveer 12 miljoen inwoners heeft Malawi een van de grotere populatiedichtheden in dit deel van Afrika. Malawi is een arm land en het merendeel van de mensen leeft in traditionele dorpen en werkt op het land. Veel van de huidige Malawianen zijn nakomelingen van de Bantu die honderden jaren gelden vanuit Kameroen uitwaaierden over een groot deel van Afrika bezuiden de Sahara, wat destijds resulteerde in de vorming van het Maravi koninkrijk in de Shire vallei (15e-18e eeuw). Dit koninkrijk ging ten onder als gevolg van interne twisten en invallen door de Yao uit Mozambique, die hun Maravi gevangen verkochten als slaven aan de arabische en swahili handelaren levend aan de indische oceaan. Rond 1840 werd de regio verder opgeschrikt door de komst van de oorlogszuchtige Ngoni uit Zuid-Afrika die zich vestigden in centraal en noord Malawi.
Toen David Livingstone in het midden van de 19e eeuw na zijn exploraties in centraal en zuidelijk Afrika verslag deed van de gruwelijkheden van de slavenhandel, leidde dat tot de oprichting van de Universities Mission in Central Africa, die met 'commerce and christianity' de slavenhandel wilde bestrijden. De vroege missionarisen in Malawi maakten de weg vrij voor verschillende avonturiers en pionier handelaars. Tegen de jaren 1880 was de competitie tussen Europese landen in de regio (bekend als 'The Scramble for Africa') groot en een deel van Malawi werd een brits protectoraat onder de naam Nyasaland. Hoewel in het begin van de koloniale periode er nog voordelen waren voor de afrikaanse bevolking (bijv. een einde aan de slavenhandel) werd later met name door landovername door blanke planters het leven moeilijker. Velen moesten aan de slag als plantagewerker of gastarbeider in Noord- en Zuid- Rhodesië (het latere Zambia en Zimbabwe) en Zuid-Afrika.
In 1964 werd Malawi onafhankelijk en Dr. Hastings Banda werd de eerste premier. Banda maakte zichzelf president voor het leven, maar aan zijn autocratische bewind kwam in 1994 een einde toen Malawianen stemden voor een meerpartijen democratie. President Bakili Muluzi regeerde 10 jaar, opgevolgd door president Bingu wa Mutharika.

Taal, religie en ethnische groepen
Chichewa is de nationale taal, maar engels is wijdverbreid en zelfs in de kleinste dorpjes zijn meestal wel wat mensen te vinden die engels spreken. De religie is vooral protestants, gevolgd door katholiek en islamitisch. Veel mensen hebben daarnaast ook traditionele geloofsuitingen, met name geloof in ‘spirits’. Malawi kent vrijheid van religie en is ook in de praktijk tolerant ten aanzien van verschillende geloofsovertuigingen. Er leven veel verschillende ethnische groepen in Malawi: Chewa, Nyanja, Tumbuka, Yao, Sena, Lomwe, Tongo, Ngoni, Ngande, Aziaten en Europeanen.

Sociale conventies
Onder de voormalige dictator Banda waren er veel restricties van kracht, mannen moesten kort haar hebben en vrouwen een rok dragen. Die tijden zijn voorbij! Aan het meer is het geaccepteerd om strandkleding te dragen, maar in de rurale gebieden is meer bedekkende kleding beter. Je kunt wel een korte broek aan op de fiets, maar geen strakke lycra. Een mountainbike broek of een wijde broek over je fietsbroek heen is prima. Mouwloze hemdjes zijn ook okee, spaghettibandjes is wat te, en een blote buik gaat te ver. Malawianen zijn erg beleefd en zullen je niet uitlachen, maar wanneer je niet op de fiets zit is een korte broek echt iets voor kinderen en dwazen. Je wordt met een lange broek of rok aan met meer respect behandeld. Ik vind zelf voor vrouwen een omslagdoek erg handig: rok, handdoek en badlaken ineen. Voor ‘s avonds is bedekkende kleding belangrijk om muggebeten te voorkomen.
Het is niet acceptabel om in het openbaar te liefkozen. Uitingen van affectie tussen twee mannen of twee vrouwen (bijvoorbeeld elkaars hand vasthouden als je met elkaar praat) zijn wel heel normaal. Homosexualiteit is illegaal, maar koppels die discreet met elkaar omgaan in het openbaar ondervinden weinig problemen.
Wanneer kinderen gewend zijn geraakt aan toeristen die pennen, ballonnen of geld uitdelen zullen ze bij de volgende lichting gaan bedelen. Dat komt de verstandhouding vaak niet ten goede en creert over en weer een eenzijdig beeld. Het is aan jezelf om te beslissen hoe je hiermee omgaat, maar wil je graag iets geven, dan kennen we een heleboel scholen, ziekenhuizen en projecten die je hulp goed kunnen besteden.

Veiligheid
Zoals overal op reis, is het nodig alert te zijn en je gezond verstand te gebruiken onderweg. Malawi heeft geen geschiedenis van geweldadige misdaad zoals bijv. Kenia en Zuid-Afrika, maar economische malaise heeft op sommige plekken geleid tot een toename van diefstal. Wees voorzichtig, niet paranoide.

Gezondheid
Alhoewel de kans op een tropische ziekte niet nul is, is het ook echt niet zo dat voor de toerist Malawi een slangenkuil met ziekteverwekkers is. Met goede preventiemaatregelen is het risico om ziek te worden laag. Malaria is het minst frequent in het droge seizoen, maar het nemen van preventieve malariatabletten is aan te raden. In het Malawi meer bestaat een klein risico op een infectie met bilharzia. Deze is goed te diagnosticeren en behandelen. Neem ruim van te voren contact op met de GGD of een travel clinic om professioneel advies te krijgen. Op een fietstocht als deze in een warm klimaat is het belangrijk voldoende te drinken; zorg dat je tenminste 1,5 liter vocht mee kunt nemen op je fiets, bijvoorbeeld in bidons of een waterzak op je rug.

Wegen
Malawi heeft voor afrikaanse begrippen een vrij uitgebreid netwerk van asfaltwegen. Deze zijn rustig, behalve rond de grotere steden Lilongwe, Blantyre, Mzuzu en Zomba. De Noordroute voert vrijwel volledig over onverharde wegen. Deze zien helemaal weinig gemotoriseerd verkeer, maar als er een auto of truck langskomt is het wel even stoffig.

Visa & geld
Je paspoort moet geldig zijn tot 6 maanden na de geplande uitreisdatum uit Malawi. Nederlanders en Belgen hebben geen visum nodig.
Traveler’s checks kunnen gewisseld worden bij banken en forex kantoors en op het vliegveld. Cash euro’s en dollars zijn ook gemakkelijk inwisselbaar. Credit cards worden alleen geaccepteerd in luxe hotels. In steden kunnen houders van een VISA of Mastercard meestal geld halen uit pinautomaten, maar zorg dat je niet alleen van een creditcard afhankelijk bent.

Terug naar de beginpagina